Οι φωτογραφίες είναι του Τάσου Κλειδωνόπουλου
Σε λίγους μήνες «κλείνουν» δέκα ολόκληρα χρόνια από το πέρας των «ονειρεμένων» Ολυμπιακών Αγώνων ΑΘΗΝΑ 2004. Μέσα σε αυτή τη χρονική περίοδο έχουν αλλάξει πολλά. Από το γεγονός ότι τότε ήμουν ένα αμούστακο μειράκιον δεκαοκτώ Μαΐων που έβλεπε τη συμμετοχή του ως εθελοντή, ως μία πράξη άκρως ρομαντική και ελπιδοφόρα, μέχρι το γεγονός ότι πλέον η Ελλάδα διανύει μία από τις χειρότερες φάσεις της σύγχρονης ιστορίας της.
Η δική μου εμπειρία σαν εθελοντής, αν και περιορίστηκε στο ΟΑΚΑ και στον περιβάλλοντα χώρο του, θα μου μείνει αξέχαστη. Αλλά πάντα θα φέρω το εξής παράπονο: Ότι ποτέ δεν μπήκα στο Ολυμπιακό Χωριό κατά τη διάρκεια των Αγώνων. Δεν είναι λίγες, εξάλλου, οι φήμες για το πόσο καλά περνούσαν οι εθελοντές του Χωριού, είτε επειδή έτρωγαν γκουρμέ γαστρονομικές δημιουργίες στο εστιατόριο των αθλητών είτε επειδή έκαναν ατέλειωτο σεξ με τους υπερσεξουαλικούς αθλητές που σε κάθε Αγώνες ξεπερνούν τους προηγούμενους σε κατανάλωση προφυλακτικών.
Η πρώτη φορά που πάτησα το πόδι μου στο Ολυμπιακό Χωριό ήταν την περασμένη Τρίτη, κατά τις 8.00 μ.μ. Περίπου 10 χρόνια μετά τους Αγώνες αποφάσισα να περάσω είκοσι-τέσσερις ώρες μέσα στο Χωριό και να δω από κοντά πώς είναι, πλέον, να ζεις εκεί. Τον σκοπό μου θα διευκόλυνε η φίλη μου Αγγελική Τάγκαλη, που μένει στις εγκαταστάσεις από το 2006 και η οποία θα με φιλοξενούσε στο διαμέρισμά της επί της οδού Κεντέρη –ναι, όλοι οι δρόμοι έχουν πάρει το όνομά τους από Ολυμπιονίκες.
Το Ολυμπιακό Χωριό, το οποίο κατασκευάστηκε από τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ), αποτελείται από 2.292 «πρότυπες» κατοικίες που μετά το τέλος των Αγώνων κληρώθηκαν σε 2.292 οικογένειες που πληρούσαν τις προϋποθέσεις αίτησης. Το 20% εξ αυτών κληρώθηκε σε κατοίκους του Δήμου Αχαρνών, όπου ανήκει γεωγραφικά το Χωριό, ποσοστό το οποίο διεκδικήθηκε από το Δήμο ως αντάλλαγμα για την παραχώρηση της έκτασης. Οι τυχερές οικογένειες παραλάμβαναν το σπίτι μαζί με ένα άτυπο συμβόλαιο, ένα «παραχωρητήριο χρήσης», σύμφωνα με το οποίο θα κατέβαλαν μηνιαίως για τριάντα έτη το ποσό των 240 ευρώ και με το πέρας της σύμβασης αυτής το σπίτι θα μεταβιβαζόταν στο όνομά τους. «Μετά τα πρώτα τρία-τέσσερα χρόνια το ποσό αυτό μειώθηκε στο μισό» μου λέει η Αγγελική, κάνοντας ακόμα πιο εύκολη -μα πιο μακροχρόνια- την αποπληρωμή του. Με τη διάλυση, βέβαια, του ΟΕΚ οι 10.000 κάτοικοι του Ολυμπιακού Χωριού «έχουν μείνει μετέωροι και δεν γνωρίζουν τι μέλλει γενέσθαι» σχολιάζει ο Περικλής Γιάπαπης, κάτοικος του Χωριού. Κι αυτό διότι δεν είναι απίθανο στο μέλλον να τους ζητηθεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους εάν, για παράδειγμα, ο ΟΕΚ περιέλθει σε ιδιωτικά χέρια. Την ίδια ώρα όπως μου εκμυστηρεύεται η Αγγελική, καθ'όλη τη διάρκεια της διαμονής της εκεί «δεν έχει γίνει κανένας έλεγχος όσον αφορά την έγκαιρη πληρωμή της μηνιαίας δόσης που πρέπει να καταβληθεί».
Περπατάμε στο βόρειο τμήμα του Χωριού, στο οποίο υπάρχει πρόσβαση από τη Γ' είσοδο της Λεωφόρου Κύμης, που οδηγεί στους Θρακομακεδόνες. Η ώρα είναι 9.00 μ.μ όμως η ατμόσφαιρα στο Χωριό σου δίνει την εντύπωση πως διανύουμε τις πρώτες πρωινές ώρες. Έρημοι δρόμοι, αποπνικτική ησυχία και άφθονα σκοτεινά σπίτια, αφού υπάρχει μεγάλη μερίδα κληρωθεισών οικογενειών που τα έχουν εγκαταλείψει.
«Υπάρχει πολλή άνεση, άπλα, και καθαρός αέρας» μου λέει η Αγγελική ενώ βάζουμε και οι δύο τα γάντια μας. «Αλλά και απομόνωση. Η πρόσβαση αποτελεί καθημερινό βασανιστήριο όσων δεν οδηγούν και πρέπει να βασιστούν στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Άσε που δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα εδώ μέσα πλέον, όλα έχουν κλείσει», μου λέει καθώς κατευθυνόμαστε προς το ένα και μοναδικό ψητοπωλείο του Χωριού.
Τα πρώτα δύο χρόνια λειτουργίας του Χωριού ως «πρότυπη πολιτεία» υπήρχε έντονη εμπορική δραστηριότητα -το Χωριό είχε κρεοπωλείο, ιχθυοπωλείο, κάβα, μανάβικο, καθαριστήριο, video club, γύρω στα δέκα ψιλικατζίδικα, δύο ψητοπωλεία, δύο φούρνους, mini market, καφετέρια και βιβλιοπωλείο, των οποίων η λειτουργία είχε ανατεθεί με πλειοδοτικό διαγωνισμό, με αποτέλεσμα τα ενοίκια τα εκτιναχθούν στα ύψη και η πλειονότητα των καταστημάτων να φαλιρίσει πριν καν από την κρίση του 2008. Πλέον, τα μόνα που έχουν παραμείνει ανοιχτά είναι ένας φούρνος, ένα ψητοπωλείο, δύο ψιλικατζίδικα και ένα φαρμακείο.
Ο μοναδικός τομέας που αναπτύχθηκε με την πάροδο των χρόνων είναι η εκπαίδευση. Στην αρχή της λειτουργίας του Χωριού υπήρχε ένας βρεφονηπιακός σταθμός, δύο Δημοτικά και ένα Γυμνάσιο/Λύκειο που συστεγάζονταν, ενώ σήμερα υπάρχουν δύο Βρεφονηπιακοί Σταθμοί, τρία νηπιαγωγεία, τέσσερα Δημοτικά (τα οποία στριμώχνονται ανά δύο σε δύο κτίρια και ενίοτε οι μαθητές κάνουν μάθημα και σε container λόγω έλλειψης χώρου), ένα Γυμνάσιο και ένα Λύκειο.
Μετά το, ομολογουμένως, νοστιμότατο δείπνο επιστρέφουμε σπίτι. Πέφτω ξερός για ύπνο. Το πρωί παίρνω ξανά τους δρόμους -το Ολυμπιακό Χωριό μοιάζει λίγο με θρίλερ, λες και ξύπνησα «28 ημέρες μετά». Άδεια η οδός Κακλαμανάκη, άδεια η Μελισσανίδη. Ελάχιστος και ακριβοθώρητος ο κόσμος.
Κατά τις πέντε το απόγευμα, κατευθύνομαι προς το Αθλητικό Κέντρο του Χωριού, που μοιάζει να αποτελεί τη βασική -αν όχι τη μόνη- πηγή ζωτικότητας αυτής της υπολειτουργούσας πολιτείας. Στο Αθλητικό Κέντρο συστεγάζονται οι τρεις Αθλητικοί Σύλλογοι του Ολυμπιακού Χωριού. Στον ΑΣ Αθηνά, η Εύα Χριστοδούλου -χάλκινη Ολυμπιονίκης του Σίδνεϊ- είναι η τεχνική σύμβουλος στα μαθήματα ρυθμικής γυμναστικής και αγωνιστικού αερόμπικ που παρέχονται από τον σύλλογο στους κατοίκους -και όχι μόνο- του Χωριού. Οι προσπάθειες της ίδιας αλλά και όλων των υπευθύνων δείχνουν να αποδίδουν, μιας και ο Σύλλογος εκπροσωπείται και στην εθνική ομάδα ρυθμικής γυμναστικής. Ο ΑΣ Φοίβος από την άλλη προσφέρει μαθήματα μπάσκετ, βόλεϊ, τένις και στίβου, όμως όχι σε επίπεδο πρωταθλητισμού. Ενώ ο ΑΣ Δίας εξειδικεύεται στον πρωταθλητισμό στίβου, με την πολύτιμη βοήθεια του προπονητή, Απόστολου Πεΐτση.
Έξω από το Αθλητικό Κέντρο γνωρίζω και την Αντιγόνη Κότσιου, ή «Κυρία Άντζυ», όπως τη φώναζαν τα πιτσιρίκια. Η Αντιγόνη είναι μια νέα κοπέλα, μέλος του ΑΣ Δίας -αν και κάτοικος Θρακομακεδόνων, και όχι Ολυμπιακού Χωριού- και προσφέρει εθελοντικά τις υπηρεσίες της, όπως και όλα τα υπόλοιπα μέλη. «Γίνονται πολλές προσπάθειες» μου λέει. «Με μεγάλη προσωπική ευθύνη και πρωτοβουλία από τους κατοίκους. Όλα γίνονται για το καλό των παιδιών». Παράλληλα μου αποκαλύπτει πως «οι ΑΣ του Χωριού προσελκύουν παιδιά και από τους Θρακομακεδόνες, το Μενίδι αλλά και τη Βαρυμπόπη. Συνολικά έχουμε γύρω στα 900 παιδιά». Καθώς τα λέμε γνωρίζω και τον Έφορο του ΑΣ Δίας, τον κύριο Βασίλη Δοβέτογλου, που με κερνά στριφτό τσιγάρο από καπνό δικής του δημιουργίας, που τον βράζει με ουίσκι και σόδα προτού τον αποξηράνει. Συζητάμε για το Χωριό, ενώ αίφνης μας πλησιάζει ένα τσούρμο μικρών παιδιών.
Μαζί τους θα γνωρίσω και την κυρία Μαρία Κουτούπη, κάτοικο του Ολυμπιακού Χωριού και μέλος του ΑΣ Αθηνά, η οποία μου λέει: «Το Ολυμπιακό Χωριό θα μπορούσε να είναι ένα ειδυλλιακό μέρος αλλά το έχουν εγκαταλείψει. Οι Αθλητικοί Σύλλογοι βοηθούν ευτυχώς για να διατηρούνται οι αθλητικές εγκαταστάσεις σε αξιοπρεπή κατάσταση». Μου ξεκαθαρίζει πως ένα από τα πράγματα που της αρέσει είναι «η αυξημένη αίσθηση γειτονιάς που αποπνέει το Ολυμπιακό Χωριό. Είμαστε όντως σαν χωριό!». Τα παράπονα βέβαια δεν λείπουν. «Δεν έχουμε ούτε μία τράπεζα. Μόνο δύο ΑΤΜ. Ούτε δικηγορικό γραφείο, ούτε γιατρούς, ούτε καν ένα κομμωτήριο».
Η ώρα είναι 7.30 μ.μ –περπατώ πίσω προς την οδό Κεντέρη. Το κρύο είναι τσουχτερό και διαπεραστικό. Σκέφτομαι ότι οι άνθρωποι εδώ ήρθαν σε μία «πρότυπη πολιτεία» γεμάτοι όνειρα και ελπίδες όμως η πραγματικότητα σήμερα μοιάζει να είναι ολότελα διαφορετική. Οι ίδιοι αν και απομονωμένοι προσπαθούν να μην αφήσουν τις αντιξοότητες να τους κλονίσουν το ηθικό. Στόχος τους είναι να δημιουργήσουν μια ενωμένη κοινότητα που θα καταφέρει να πραγματοποιήσει ένα άλμα πέρα από τη φθορά.
