Του Βασίλη Αγγελόπουλου Σοβαρό κίνδυνο να μην μπορεί το 2017 η Ελλάδα να χρηματοδοτήσει προγράμματα απασχόλησης από κοινοτικούς πόρους, καθώς θα έχουν αξιοποιηθεί στο σύνολό τους.
Από το σύνολο των 1,4 δισ ευρώ, που κατευθύνθηκαν με βάση το τελευταίο ΕΣΠΑ, σε προγράμματα αντιμετώπισης της ανεργίας, τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας δείχνουν ότι μόνο τα 950 εκατ ευρώ από αυτά, αξιοποιήθηκαν για το συγκεκριμένο σκοπό. Τα υπόλοιπα κατέληξαν να χρηματοδοτούν άλλες, παραπλήσιες ανάγκες, όπως για παράδειγμα την στήριξη των βρεφονηπιακών σταθμών. Ακόμα και έτσι, ο προγραμματισμός του υπουργείου Εργασίας θέλει τη συντριπτική πλειονότητα των κονδυλίων να αξιοποιούνται κατά το τρέχον έτος. Αυτό σημαίνει ότι για το 2017, θα απομένουν περίπου άλλα 30 εκατ ευρώ για να καλυφθεί το σύνολο των κονδυλίων. Για να αντιμετωπιστεί το κενό που δημιουργείται το υπουργείο Εργασίας, προσβλέπει σε επιπλέον ευρωπαϊκά κονδύλια, μέσω της μεσοπρόθεσμης αναθεώρησης του ΕΣΠΑ που θα γίνει φέτος.
Υπολογίζεται ότι για την Ελλάδα θα προκύψουν περίπου 1,2 δισ ευρώ επιπλέον κονδύλια, η πλειοψηφία των οποίων θα αξιοποιηθεί για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, άρα για πιθανά νέα προγράμματα απασχόλησης. Το υπουργείο Εργασίας, παράλληλα με την προσπάθεια που καταβάλλει για αύξηση των κονδυλίων, κινείται και στο πεδίο της δημιουργίας ενός μόνιμου μηχανισμού διάγνωσης των αναγκών της αγοράς, έτσι ώστε να εξειδικεύονται τα προγράμματα κατάρτισης και να κατευθύνονται οι άνεργοι σε επιχειρήσεις, με βάση τις πραγματικές ανάγκες.
Ήδη η αρμόδια Ευρωπαϊκή Επιτροπή Απασχόλησης, έχει άτυπα εγκρίνει την εφαρμογή του συγκεκριμένου μηχανισμού και αναμένεται εντός των επόμενων 10 ημερών να το πράξει και επίσημα. Σε ό,τι αφορά τα προγράμματα Κοινωφελούς Εργασίας που θα πραγματοποιηθούν φέτος, διαπιστώνονται αλλαγές, αφού σχεδιάστηκαν με επίκεντρο τον άνεργο και τις πραγματικές ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Κατά τις πρώτες τέσσερις ημέρες, ο ωφελούμενος θα εργάζεται στη θέση απασχόλησης για την οποία έχει επιλεχθεί. Την πέμπτη ημέρα, θα έχει το δικαίωμα να επιλέξει ανάμεσα σε προγράμματα επιμόρφωσης για την βελτίωση της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, αλλά και σε σεμινάρια που εστιάζουν στην προώθηση της επιχειρηματικότητας. Ειδικότερα, οι αλλαγές που θα ενσωματωθούν στα προγράμματα αυτά, εστιάζονται στα εξής σημεία: - Είναι οκτάμηνης διάρκειας και όχι πέντε μηνών, όπως ίσχυε μέχρι πρότινος, και παρέχουν πλήρη ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα. -
Τα νέα προγράμματα απευθύνονται κυρίως στους μακροχρόνια ανέργους οι οποίοι αποτελούν την πλέον ευάλωτη κοινωνική ομάδα για δύο λόγους: α) Οι μακροχρόνια άνεργοι παραιτούνται πιο εύκολα από τη διαδικασία αναζήτησης εργασίας. β) Οι πιθανότητες πρόσληψης ενός ανέργου από μία επιχείρηση μειώνονται όσο αυξάνεται ο χρόνος παραμονής του εκτός εργασίας. Οι επιχειρήσεις, γνωρίζοντας ότι η μακροχρόνια απουσία από την εργασία συνεπάγεται απώλεια εργασιακής εμπειρίας και απομάκρυνση του ανέργου από το επαγγελματικό του γνωστικό αντικείμενο, εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικές στην πρόσληψη μακροχρόνια ανέργων. Πέραν των αρνητικών επιπτώσεων που προκαλεί η μακροχρόνια ανεργία στο ίδιο τον άνεργο, η υπερσυγκέντρωση μακροχρόνια ανέργων οδηγεί παράλληλα σε μαρασμό την τοπική οικονομία και στην επιδείνωση των κοινωνικών συνθηκών. - Η νέα γενιά προγραμμάτων του Υπουργείου Εργασίας εμπεριέχει ένα νέο μίγμα πολιτικής που συνδυάζει την εργασία και την αναβάθμιση των προσόντων του ανέργου με το κοινωνικό όφελος και τη στήριξη της τοπικής αγοράς. - Στα νέα προγράμματα προκρίνονται έργα και υπηρεσίες που συμβάλλουν στη βελτίωση της καθημερινής ζωής των κατοίκων των Δήμων με την αναβάθμιση των κοινωνικών υποδομών και υπηρεσιών, καθώς και στην ανάπλαση του φυσικού περιβάλλοντος και στη στήριξη της τοπικής αγοράς.
- Για πρώτη φορά, μετά από ενέργειες του Υπουργείου τα υλικά για την υλοποίηση των έργων στους Δήμους θα χρηματοδοτούνται μέσω του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων. - Τα νέα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας ξεκινούν από τους 51έναν Δήμους με τη μεγαλύτερη μακροχρόνια ανεργία και θα συνεχιστούν στους υπόλοιπους Δήμους της χώρας. Εντός Απριλίου αναμένεται να έχει εκδοθεί η πρώτη πρόσκληση για τη δημιουργία 6.900 θέσεων εργασίας σε 17 Δήμους, θύλακες υψηλής ανεργίας και μακροχρόνιας ανεργίας. Θα ακολουθήσουν άλλες 12.600 θέσεις στους υπόλοιπους 34 Δήμους με υψηλή μακροχρόνια ανεργία, με στόχο το πρόγραμμα να επεκταθεί το πρόγραμμα σε όλους τους Δήμους της χώρας. - Ο νέος τρόπος υλοποίησης της κοινωφελούς εργασίας είναι αποτέλεσμα σκληρής διαπραγμάτευσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Απασχόλησης.
Ως γνωστόν, τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας, θεωρούνταν μέχρι σήμερα από τη Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως παθητικές πολιτικές. - Στις αλλεπάλληλες συναντήσεις που είχε η Αναπληρώτρια Υπουργός Εργασίας, Ράνια Αντωνοπούλου με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υποστήριξε σθεναρά ότι τα κοινωφελή προγράμματα δε συνιστούν παθητική πολιτική στην αντιμετώπιση της ανεργίας, καθώς απευθύνονται κυρίως σε μακροχρόνια ανέργους τους οποίους βοηθούν να επανασυνδεθούν με την παραγωγική διαδικασία. Επομένως, τα κοινωφελή προγράμματα αποτελούν ενεργητική πολιτική και αν συνοδεύονται με παράλληλη αναβάθμιση των προσόντων των ανέργων θα μπορούσαν να αποτελέσουν μία καλή πρακτική στην αντιμετώπιση της ανεργίας. Η προσέγγιση αυτή έγινε αποδεκτή από την Ευρωπαία Επίτροπο Απασχόλησης, Μαριάν Τίσσεν κατά την τελευταία συνάντηση με την ελληνίδα υπουργό. - Στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα προγράμματα απασχόλησης έχουν ως βασικό άξονα την κατάρτιση.
Όμως κατά πόσο μπορούν τα προγράμματα κατάρτισης να λειτουργήσουν αποτελεσματικά σε ένα περιβάλλον, όπως είναι το ελληνικό, όπου το πρόβλημα δεν είναι η ποιότητα του εργατικού δυναμικού, αλλά η έλλειψη ζήτησης του; Δεν υπάρχουν δουλειές. Αυτός είναι ο λόγος που εκτοξεύεται η ανεργία και παρατηρείται το φαινόμενο του brain drain. - Για να τονωθεί λοιπόν η ζήτηση εργασίας και από τη στιγμή που ο ιδιωτικός τομέας δεν δύναται να δημιουργήσει ικανό αριθμό θέσεων εργασίας προκειμένου να περιοριστεί ουσιαστικά το ποσοστό ανεργίας, απαιτείται δημοσιονομική επεκτατική πολιτική. - Η παροχή εγγυημένης απασχόλησης στα προγράμματα υποστήριξης των ανέργων, όπως τα κοινωφελή προγράμματα, αποτελεί τμήμα αυτής της πολιτικής.
Πηγή κειμένου