Προτάσεις μείωσης της ανεργίας στην ηλικιακή ομάδα 55+

Αξιολόγηση Προγράμματος Απασχόλησης Δ.ΥΠ.Α. 55+

Προτάσεις πάγιας πολιτικής

Ανεργία στην ηλικιακή ομάδα 55+

Αξιολόγηση Προγράμματος Απασχόλησης Δ.ΥΠ.Α. 55+

Προτάσεις πάγιας πολιτικής

Η μελέτη του Πανελλήνιου Συλλόγου Υπαλλήλων ΟΑΕΔ-τ.ΟΕΕ-τ.ΟΕΚ εξετάζει τη μακροχρόνια ανεργία πολιτών άνω των 55 ετών ως ένα διαρκές και οξύ κοινωνικοοικονομικό ζήτημα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΔΥΠΑ (Σεπτέμβριος 2025), το 32% των ανέργων ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα άνω των 55 ετών, ενώ το 72% αυτών παραμένει μακροχρόνια άνεργο. Παράλληλα, επιδοτείται μόλις το 12,26% των ανέργων αυτής της κατηγορίας, αποκαλύπτοντας ένα σημαντικό κενό στην κοινωνική προστασία για μία ηλικιακή ομάδα που δυσκολεύεται ιδιαίτερα να επιστρέψει στην αγορά εργασίας.

Το πρόγραμμα απασχόλησης της Δ.ΥΠ.Α 55+ επανασχεδιάστηκε με στόχο την επανένταξη ανέργων μεγαλύτερης ηλικίας στη δημόσια απασχόληση και την συμπλήρωση ενσήμων για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Προσφέρει 12+12 μήνες επιχορηγούμενης απασχόλησης και επιδότηση ~75% του μισθολογικού κόστους με ανώτατο όριο 750 €/μήνα.

Παρότι θεωρείται κρίσιμη η διάρκεια των συμβάσεων, συχνά δεν επαρκεί για τη θεμελίωση σύνταξης, κάτι που επιβεβαιώνεται και μέσα από τη δικαστική απόφαση 2140/2025. Η απόφαση ορίζει ότι η λήξη χρηματοδότησης δεν σημαίνει αυτόματα και λήξη σύμβασης όταν δεν έχει επιτευχθεί ο κοινωνικός σκοπός του προγράμματος συμπλήρωσης των απαιτούμενων ενσήμων για την συνταξιοδότηση.

Η μελέτη του Πανελληνίου Συλλόγου Υπαλλήλων ΟΑΕΔ-τ.ΟΕΕ-τ.ΟΕΚ επισημαίνει ότι το πρόγραμμα κατέγραψε ως θετικά την ενίσχυση της ενεργούς γήρανσης και την κοινωνική συνοχή, την υποστήριξη λειτουργίας Δημόσιων υπηρεσιών και Δήμων και την αύξηση των εισφορών περιορίζοντας την αδήλωτη και υποδηλωθείσα εργασία αλλά ο επανασχεδιασμός και η εφαρμογή του δεν εξασφάλισαν σε πολλούς ωφελούμενους την επίτευξη του βασικού σκοπού του και εντοπίζει συγκεκριμένα προβλήματα:

1. Απουσία προτεραιότητας στην επιλογή των δικαιούχων σε όσους υπολείπονται λίγο χρονικό διάστημα απασχόλησης για σύνταξη → κίνδυνος αδικιών

2. Έλλειψη απογραφής αναγκών προσωπικού των φορέων → πιθανή αναντιστοιχία θέσεων και πραγματικών υπηρεσιακών απαιτήσεων

3. Χρονική διάρκεια συμβάσεων που δεν εγγυάται θεμελίωση σύνταξης για όλους

4. Ελλιπής διαφάνεια όσον αφορά την κατανομή θέσεων και τα αποτελέσματα

5. Κίνδυνος επιστροφής στην ανεργία μετά το τέλος επιχορήγησης.

Η μελέτη καταλήγει σε συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής:

• Θεσμοθέτηση μοριοδότησης με βάση τη συνταξιοδοτική απόσταση, την ηλικία, την διάρκεια ανεργίας.
• Παράταση των συμβάσεων πέραν της διετούς επιχορήγησης, έως ότου θεμελιωθεί σύνταξη όπου απαιτείται.
• Δημοσιοποίηση ποσοτικών στοιχείων για την αξιολόγηση αποτελεσματικότητας.
• Ενημέρωση των ωφελουμένων και αξιοποίηση πλήρων εργασιακών δικαιωμάτων, όπως η υπερωριακή απασχόληση.

• Παράταση των υφιστάμενων συμβάσεων μέχρι την θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος

Επιπροσθέτως προτείνεται μια διττή προσέγγιση πολιτικής: από τη μία, υποστήριξη όσων βρίσκονται πολύ κοντά στη σύνταξη μέσω ενός «Προγράμματος Γέφυρα» του Δημοσίου επιχορηγούμενο από τη Δ.ΥΠ.Α , και από την άλλη την ένταξη στην αγορά εργασίας του ιδιωτικού τομέα με εκπαίδευση, κίνητρα και φορολογικές παρεμβάσεις για όσους απέχουν περισσότερο από την συμπλήρωση των απαιτούμενων ενσήμων για συνταξιοδότηση.

🔹 Η Διττή Προσέγγιση Πολιτικής: Δύο ομάδες, δύο στόχοι

Η μελέτη προτείνει ότι οι άνεργοι 55+ δεν αποτελούν μια ενιαία κατηγορία, αλλά δύο ξεχωριστές ομάδες με διαφορετικές ανάγκες και πιθανότητες επανένταξης στην εργασία:

✅ Ομάδα Α – Άμεση πρόσβαση στη σύνταξη

Ποιοι ανήκουν: Όσοι υπολείπονται έως 24 μήνες για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος.
Κεντρικός στόχος: Να δημιουργηθεί μια ασφαλής «Γέφυρα προς Σύνταξη».

Για αυτήν την ομάδα, η λύση δεν είναι η επ’ αόριστον αναζήτηση εργασίας.
Ο σκοπός είναι ξεκάθαρος:

Να συμπληρώσουν τον ελάχιστο χρόνο ασφάλισης και να αξιοποιήσουν άμεσα ένα δικαίωμα που έχουν σχεδόν κατακτήσει.

Βασικές πολιτικές:
• Παράταση σύμβασης πέρα από τους 24 μήνες επιχορήγησης εφόσον χρειάζεται
• Χρηματοδότηση από το Δημόσιο σε υψηλά ποσοστά τα πρώτα έτη
• Σταδιακή συμμετοχή του φορέα για τα επόμενα έτη (π.χ. τρίτο έτος 50%, τέταρτο 60%)
• Κάλυψη θέσεων που αφορούν πάγιες και διαρκείς ανάγκες φορέων του Δημοσίου

✨ Το όφελος είναι διπλό:

1. Κανείς δεν μένει στο «ένα βήμα πριν» χωρίς αξιοπρεπή σύνταξη

2. Το Δημόσιο κερδίζει από ένα καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό που ήδη καλύπτει πραγματικές ανάγκες

✅ Ομάδα Β – Βιώσιμη εργασία και ενεργός ένταξη

Ποιοι ανήκουν: Άνεργοι που απέχουν πάνω από 24 μήνες από τη σύνταξη.
Κεντρικός στόχος: Μόνιμη επανένταξη στην αγορά εργασίας.

Η μελέτη αναφέρει ότι αυτές οι περιπτώσεις απαιτούν πιο «αναπτυξιακή» προσέγγιση:

Όχι απλώς βοήθεια, αλλά ενίσχυση δεξιοτήτων, ισχυρή διασύνδεση με τον ιδιωτικό τομέα και παροχή κινήτρων σε εργοδότες.

Βασικές πολιτικές:
• Νέο πρόγραμμα 55+ στον ιδιωτικό τομέα με επιχορήγηση μισθού 75% για 24 μήνες
• Bonus στους εργοδότες που διατηρούν τους εργαζόμενους μετά το τέλος επιχορήγησης
• Ψηφιακή κατάρτιση και πιστοποίηση δεξιοτήτων
• Εξατομικευμένα πλάνα επανένταξης με προσωπικό σύμβουλο ΔΥΠΑ
• Φορολογικά κίνητρα και ειδικό σήμα «Επιχείρηση Υποστήριξης Ενεργού Γήρανσης».

📌 Στο κέντρο αυτής της προσέγγισης βρίσκεται:
η επένδυση στον άνθρωπο, η καταπολέμηση της ηλικιακής διάκρισης και η μακροπρόθεσμη απασχολησιμότητα.

🎯 Τι κερδίζει η χώρα από τη διττή στρατηγική;

Η μελέτη έχει ως σκοπό τη μείωση της μακροχρόνιας ανεργίας 55+ κατά τουλάχιστον 25% μέσα σε μια τριετία και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων χιλιάδων πολιτών.

🔑 Η ουσία της πρότασης

Το πρόγραμμα της Δ.ΥΠ.Α 55+ αποτελεί απαραίτητη κοινωνική πολιτική που όμως χρειάζεται θεσμική αναβάθμιση, ώστε:
• να εγγυάται σύνταξη σε όσους βρίσκονται κοντά στο όριο θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος
• να μετατρέπει την εμπειρία των μεγαλύτερων εργαζομένων σε παραγωγική δύναμη
• να προλαμβάνει την κοινωνική περιθωριοποίηση και την επιστροφή στην ανεργία

Το πρόγραμμα 55+ δεν μπορεί πια να λειτουργεί ως ένα προσωρινό «μπάλωμα».
Απαιτείται η μετατροπή του σε πάγια πολιτική που θα:

• Βασίζεται στην κοινωνική δικαιοσύνη
• Διασφαλίζει αξιοπρεπή μετάβαση στη σύνταξη
• Αναγνωρίζει την αξία των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας
• Ενισχύει οικονομικά την αγορά εργασίας

Μιλάμε για ανθρώπους που έχουν πολλά ακόμη να προσφέρουν.

Η προτεινόμενη διττή προσέγγιση επιτρέπει για πρώτη φορά στο πρόγραμμα να απαντήσει ολιστικά στις διαφορετικές ανάγκες των ανέργων 55+ και να εξελιχθεί από προσωρινό εργαλείο σε βιώσιμη, μόνιμη πολιτική ενεργού γήρανσης, διασφαλίζοντας αξιοπρέπεια και προοπτική σε μια από τις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες της χώρας.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΟΑΕΔ-τ.ΟΕΕ-τ.ΟΕΚ